یزدان شمس ملکی

هدف اساسی این طرح پژوهشی در قالب ایجاد یک هسته پژوهشی مشترک مابین دانشگاه و بنیاد ملی نخبگان کشور به نمایندگی بنیاد نخبگان ایتان کرمانشاه، انجام مطالعات و شبیه سازی های کاربردی در حوزه مهندسی ژئوتکنیک و مرتبط با موضوع مخاطرات طبیعی است. همچنین مخاطرات طبیعی مورد بحث طرح عموما شامل زلزله و اثرات خطرآفرین همراه با آن همانند ناپایداری بستر، ناپایداری شیب، روانگرایی، گسترش جانبی و ... است. پهنه جغرافیایی استان کرمانشاه از نظر خطرات لرزه خیزی مورد مطالعه طرح قرار گرفته است. برای شبیه سازی و مدلسازی از ایجاد امکانات مدلسازی فیزیکی در میدان شتاب ثقل بهره برده شده است. در این مطالعه، شرایط فنی و جزئیات زلزله ی 21 آبانماه 1396 استان کرمانشاه، شهرستان سرپل ذهاب-ازگله، با زلزله های مخرب سال های اخیر از جمله زلزله های طبس و بم مقایسه شده است. به طوری که زلزله های ویرانگر اخیر رخداده در داخل کشور، مجموعه ای از سازوکارهای گسلش امتدادلغز، راندگی و معکوس را نشان می دهند، که به نحوی پیچیدگی تحلیل لرزه خیزی زلزله های حادث شده در داخل کشور را چندین برابر می کند. مطایق بررسی ها، بار لرزه ای اصلی زلزله ی سرپل ذهاب در فاصله ی زمانی حدود 15 ثانیه و بصورت یک تکانه ی کاملا شدید بوده است. مولفه ی شمالی-جنوبی زلزله ی سرپل ذهاب بعد از تصحیحات مربوطه (بزرگترین مولفه ی زلزله) شتاب افقی در حدود 80 درصد شتاب ثقل را نشان می دهد. با توجه به شدت تکانه ی زلزله در ایستگاه سرپل ذهاب، می توان نتیجه گرفت که شدت تکانه در ایستگاه ازگله از این مقدار هم بیشتر بوده است، که متاسفانه ثبت نشده است. در ثانیه های اولیه ی پس از لرزش، مرکز لرزه نگاری USGS مرکز زلزله را شهر حلبچه ی عراق با بزرگای 3/7 ریشتر ثبت کرد، که به علت نزدیکی ازگله به این شهر، در ایران زلزله ی مزبور در بخش ازگله بیشترین لرزش را داشته است. زلزله ی اخیر کرمانشاه برخلاف زلزله های پیشین همانند زلزله های طبس و بم، نواحی میدان-دور خود را با شتاب های قابل توجه تری تحت تاثیر قرار داده است. برای مثال در ایستگاه میدان-دور شهر کرمانشاه، حدود 10 تا 15 درصد از دامنه ی شتاب شوک اصلی حوزه نزدیک –گسل ثبت شده است. ارتفاع شهرستان سرپل ذهاب از سطح دریا حدود 558 متر (حدود 600 متر)، ارتفاع دشت ذهاب و قصرشیرین (سومار) حدود 300 متر و ارتفاع شهر کرمانشاه از سطح دریا حد