مسعود نصیری

عوامل متعددی تحمل باربری خاکریزهای طبیعی و مهندسی را تحت تأثیر قرار می‌دهند، از جمله نشتِ نفت خام که منجر به کاهش مقاومت می‌گردد. هدف از این پژوهش آن است که با استفاده از آزمایش نسبت باربری کالیفرنیا (CBR)، مقدار افتِ باربری و رفتار تنش-کرنش برای خاک‌های ماسه‌ای آلوده به نفت خام بررسی گردد. در این تحقیق از 10 نوع ماسه‌ی مختلف با ویژگی‌های متفاوت استفاده شده است. روش کار بدین صورت است که یکسری آزمایش‌ CBR برای ماسه‌های تمیز (غیر آلوده) انجام می‌شود و سپس ماسه‌های آلوده به 6% نفت خام در شرایط و تراکم مشابه تحت آزمایش قرار می‌گیرند تا بتوان به صورت کمَی مقدار کاهش باربری ماسه‌های آلوده به نفت خام را به‌دست آورد. نتایج آزمایش‌ها نشان داد که باربری ماسه‌های آلوده به 6% نفت خام حداقل 50% نسبت به ماسه‌های تمیز کاهش می‌یابد و نمودارهای تنش-کرنش این خاک‌ها نیز شدیداً دچار کاهش خواهند شد. بر اساس نتایج به‌دست آمده در این پژوهش می‌توان بیان کرد که شکل ذرات (تیزگوشه بودن)، درصد درشت‌دانه‌ بودن ذرات در توده‌ی خاک و نوع دانه‌بندی عواملی هستند که در مقاومت ماسه‌های آلوده به نفت خام اثرگذارند. همچنین مشخص شد که ماسه‌ی استاندارد اتاوا دارای 83% کاهش مقاومت است و ماسه‌ی با ذرات تیزگوشه دارای کاهش مقاومتی در حدود 57% است. ماسه آلوده به نفت خام دچار افت شدید باربری می‌شود، ازین‌رو باید در مناطقی که خطر نشت نفت خام وجود دارد، در طراحی پی‌ها و سازه‌های مهندسی، ضرایب اطمینان بیشتری را در نظر گرفت.