حامد رشیدی

مدل سازی و شبیه سازی فرآیندها یکی از مهم ترین مباحث در مهندسی شیمی می باشد. با توجه به اهمیت موضوع کتاب های متعددی در زمینه مدل سازی، تدوین شده اند. در اکثر این کتاب ها به موضوع مدل سازی ریاضی و بدست آوردن معادلات مربوطه جهت مدل کردن سیستم پرداخته شده است. بعد از ارائه مدل، نوبت به حل معادلات ریاضی می رسد. معمولاً معادلات ریاضی بدست آمده از نوع معادلات دیفرانسیل و مشتقات جزئی می باشد. حل تحلیلی این معادلات در دروس معادلات دیفرانسیل، ریاضیات مهندسی و کاربرد ریاضیات در مهندسی شیمی مورد بحث قرار می گیرد. متاسفانه در اکثر موارد، مدل ریاضی بدست آمده پیچیده است و حل آن نیازمند روش های عددی می باشد. استفاده از روش های عددی نیز خود مستلزم داشتن مهارت و دانش کافی در زمینه برنامه نویسی رایانه ای می باشد. پس از حل مدل ریاضی به روش های تحلیلی یا عددی، نتایج مدل، بدست آمده و نوبت به تحلیل مدل و تعبیر نتایج می رسد. همان طورکه بیان شد مقوله مدل کردن سیستم، حل معادلات ریاضی و تحلیل نتایج سه موضوع جداگانه می باشند. در بیش تر منابع موجود در زمینه مدل-سازی، معمولاً تمرکز تنها بر ارائه مدل ریاضی می باشد و حل معادلات و تحلیل نتایج، کم تر مورد توجه قرار می گیرد. با توجه به این موضوع، در کتاب حاضر تلاش گردیده است تا ضمن بیان روش های مدل سازی فرآیندهای شیمیایی، حل عددی مدل ریاضی با استفاده از نرم افزار gPROMS نیز بیان شود. این نرم افزار یکی از قوی ترین نرم افزارهای مدل سازی پیشرفته است که ضمن بیان ساده معادلات، نگرانی دانشجویان و مهندسین را در زمینه حل معادلات پیچیده مرتفع می سازد بدون آن که نیاز باشد کاربر با روش های برنامه نویسی رایانه-ای آشنا باشد. یکی دیگر از مباحث مورد تأکید در این کتاب مبحث شبیه سازی و تحلیل نتایج است. این بخش یکی از مهم ترین بخش های مدل سازی است که متاسفانه کم تر مورد توجه قرار گرفته است. با تغییر پارامترهای مدل و تحلیل حساسیت می توان به شبیه سازی سیستم پرداخت و تأثیر عوامل مختلف بر فرآیند را تحلیل نمود. در ضمن می توان مطالعه موردی انجام داد و حالت ها یا سناریوهای متفاوت را بررسی کرد. این کتاب جزو معدود کتاب هایی است که در آن به مبحث مدل سازی، حل معادلات ریاضی، تحلیل و شبیه سازی سیستم پرداخته شده است. روند ارائه مطالب نیز به گونه ای است که در فصول ابتدایی بیش تر به